पृथ्वीराज चौहान यांचा इतिहास आणि माहिती – Prithviraj Chauhan Information in Marathi

पृथ्वीराज चौहान यांचा इतिहास आणि माहिती – Prithviraj Chauhan Information in Marathi (History, Story, Death, Wife Sanyogita & Muhammad Ghori)

पृथ्वीराज चौहान यांचा इतिहास आणि माहिती – Prithviraj Chauhan Information in Marathi

जन्म	1178
मृत्यू	1192
वडील	सोमेश्वर चौहान
आई	कपूरी देवी
पत्नी	संयोगिता
आयुर्मान	४३ वर्षे
पराभव	मुहम्मद घोरी यांच्याकडून

पृथ्वीराज चौहान इतिहास कथा (जन्म, मृत्यू, वंशज) (मराठीमध्ये पृथ्वीराज चौहान इतिहास)

पृथ्वीराज चौहान हे भारतीय इतिहासातील एक अविस्मरणीय नाव आहे. चौहान घराण्यात जन्मलेले पृथ्वीराज हे शेवटचे हिंदू शासक होते. वयाच्या अवघ्या 11 व्या वर्षी त्यांनी वडिलांच्या निधनानंतर दिल्ली आणि अजमेरची सत्ता हाती घेतली आणि ती अनेक मर्यादेपर्यंत पसरवली होती, पण शेवटी ते राजकारणाचे बळी ठरले आणि त्यांचे संस्थान गमावले, परंतु त्यांच्या पराभवानंतर हिंदू राज्यकर्ते त्यांची कमतरता पूर्ण करू शकले नाहीत. पृथ्वीराजांना राय पिथोरा म्हणूनही ओळखले जात असे. पृथ्वीराज चौहान हे लहानपणापासूनच कुशल योद्धा होते, त्यांनी युद्धाचे अनेक गुण शिकले होते. शब्दभेदी बाण विद्या त्यांनी लहानपणापासूनच पाळली होती.

पृथ्वीराज चौहान यांचा जन्म

पृथ्वीचा महान शासक पृथ्वीराज चौहान यांचा जन्म 1178 मध्ये झाला. पृथ्वीराज हे अजमेरचे महाराजा सोमेश्वर आणि कापुरी देवी यांचे पुत्र होते. पृथ्वीराजचा जन्म त्याच्या आई-वडिलांच्या लग्नानंतर १२ वर्षांनी झाला. यामुळे राज्यात खळबळ माजली आणि त्यांच्या जन्मापासूनच त्यांच्या मृत्यूबद्दल राज्यात कटकारस्थान रचले जात होते, पण ते फरार झाले. पण वयाच्या 11 व्या वर्षी पृथ्वीराजच्या वडिलांच्या निधना नंतर, त्यांनी आपले कर्तव्य चोख बजावले आणि इतर राजांना पराभूत करून आपले राज्य वाढवत राहिले.

पृथ्वीराज यांची बालपणीची मित्र चांदबरदाई त्यांच्यासाठी भावापेक्षा कमी नव्हता. चांदबरदाई हा तोमर घराण्याचा शासक अनंगपालच्या मुलीचा मुलगा होता. चांदबरदाई नंतर दिल्लीचा शासक बनला आणि त्याने पृथ्वीराज चौहानच्या मदतीने पिथौरगड बांधला, जो आजही दिल्लीत जुना किल्ला या नावाने अस्तित्वात आहे.

पृथ्वीराज चौहान यांची दिल्लीच्या उत्तराधिकारी म्हणून निवड

अजमेरची महाराणी कपुरीदेवी तिचे वडील अंगपाल यांची एकुंतिएक कन्या होती. त्यामुळे त्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांची सत्ता कोण सांभाळणार, हा त्यांच्यासमोरचा सर्वात मोठा प्रश्न होता. त्यांनी आपली मुलगी आणि जावई यांच्यासमोर आपल्या नातवाला आपला उत्तराधिकारी बनवण्याची इच्छा व्यक्त केली आणि दोघांच्या संमतीनंतर राजकुमार पृथ्वीराज यांना आपला उत्तराधिकारी म्हणून घोषित केले. 1166 मध्ये महाराजा अंगपाल यांच्या मृत्यूनंतर पृथ्वीराज चौहान यांना दिल्लीच्या गादीवर बसवण्यात आले आणि त्यांना दिल्लीचा कारभार सोपवण्यात आला.

पृथ्वीराज चौहान आणि कन्नोजची राजकुमारी संयोगिता यांची कथा

पृथ्वीराज चौहान आणि त्यांची राणी संयोगिता यांचे प्रेम राजस्थानच्या इतिहासात आजही अविस्मरणीय आहे. दोघेही एकमेकांना न पाहता फक्त फोटो पाहून एकमेकांच्या प्रेमात रमले होते. दुसरीकडे संयोगिताचे वडील जयचंद्र यांना पृथ्वीराजांशी ईर्ष्या वाटत असे, त्यामुळे त्यांच्या मुलीचा पृथ्वीराज चौहान यांच्याशी विवाह हा विषय फार दूरचा होता. जयचंद्र केवळ पृथ्वीराजांना अपमानित करण्याची संधी शोधत असे, त्यांना ही संधी त्यांच्या कन्येच्या स्वयंवरात मिळाली.

राजा जयचंद्र यांनी त्यांची कन्या संयोगिताचा स्वयंवर आयोजित केला होता. त्यासाठी त्यांनी पृथ्वीराज चौहान वगळता देशभरातील राजांना आमंत्रित केले. पृथ्वीराजाचा अपमान करण्यासाठी त्यांनी स्वतः पृथ्वीराजाची मूर्ती द्वारपालाच्या जागी ठेवली. पण या स्वयंवरात पृथ्वीराजने संयोगिताच्या इच्छेनुसार भरलेल्या मेळाव्यात तिचे अपहरण करून तिला त्यांच्या राज्यात आणले, आणि दिल्लीच्या दरबारात दोघांचे लग्न अगदी थाटामाटात पार पडले. यानंतर राजा जयचंद आणि पृथ्वीराज यांच्यातील वैर आणखी वाढले.

पृथ्वीराजाचे प्रचंड सैन्य

पृथ्वीराजाचे सैन्य खूप मोठे होते, त्यात ३ लाख सैनिक आणि ३०० हत्ती होते. असे म्हणतात की त्याचे सैन्य अतिशय सुव्यवस्थित होते, या कारणामुळे त्यानि अनेक युद्धे जिंकली आणि आपल्या राज्याचा विस्तार केला. पण सरतेशेवटी कुशल घोडेस्वारांची कमतरता आणि जयचंद्राचा विश्वासघात आणि इतर राजपूत राजांच्या सहकार्याच्या अभावामुळे ते महंमद घोरीकडून दुसरे युद्ध हरले.

पृथ्वीराज चौहान आणि मुहम्मद घोरीचे पहिले युद्ध

पृथ्वीराज चौहान हे आपल्या राज्याच्या विस्ताराबाबत सदैव जागरूक होते आणि यावेळी त्यांनी आपल्या विस्तारासाठी पंजाबची निवड केली होती. यावेळी संपूर्ण पंजाबवर मुहम्मद शाबुद्दीन घोरीचे राज्य होते, तो पंजाबमधील भटिंडा येथूनच त्याचे राज्य चालवत असे. घोरीशी लढल्याशिवाय पंजाबवर राज्य करणे अशक्य होते, म्हणून पृथ्वीराजाने आपल्या प्रचंड सैन्यासह घोरीवर हल्ला केला. या युद्धात पृथ्वीराजाने प्रथम हंसी, सरस्वती आणि सरहिंद जिंकले. पण त्याच दरम्यान अनहिलवाड्यात बंड झाले आणि पृथ्वीराजांना तिकडे जावे लागले आणि त्याच्या सैन्याने आपला हुकूम गमावला आणि सरहिंदचा किल्ला पुन्हा गमावला. आता पृथ्वीराज अनहिलवाडाहून परतल्यावर शत्रूंच्या षटकारांपासून सुटका करून घेतली. युद्धात फक्त तेच सैनिक वाचले, जे मैदानातून पळून गेले, महंमद घोरीही या युद्धात अर्धमेला झाला, पण त्याच्या एका सैनिकाने त्याच्या स्थितीची कल्पना घेऊन, त्याला घोड्यावर बसवून आपल्या महालात नेऊन उपचार केले. त्यामुळे हे युद्ध निष्फळ राहिले. हे युद्ध सरहिंद किल्ल्याजवळ तराईन नावाच्या ठिकाणी झाले, म्हणून याला तराईनचे युद्ध असेही म्हणतात. या युद्धात पृथ्वीराजने सुमारे 7 कोटींची संपत्ती कमावली, जी त्यांनी आपल्या सैनिकांमध्ये वाटली.

मुहम्मद घोरी आणि पृथ्वीराज चौहान यांचे दुसरे महायुद्ध

आपली कन्या संयोगिता हिच्या अपहरणानंतर राजा जयचंद्राला पृथ्वीराजाबद्दल कटूता आली आणि त्याने पृथ्वीराजला आपला शत्रू बनवले. त्याने इतर राजपूत राजांनाही पृथ्वीराजांविरुद्ध भडकावण्यास सुरुवात केली. मुहम्मद घोरी आणि पृथ्वीराज यांच्यातील युद्धाची माहिती त्याला मिळाल्यावर तो पृथ्वीराजाच्या विरोधात मुहम्मद घोरीच्या पाठीशी उभा राहिला. त्यांनी मिळून 2 वर्षांनी 1192 मध्ये पृथ्वीराज चौहानवर पुन्हा हल्ला केला. हे युद्ध तराईच्या मैदानातही झाले. या युद्धादरम्यान, जेव्हा पृथ्वीराजच्या मित्र चंदबरदाईने इतर राजपूत राजांकडे मदत मागितली तेव्हा त्यांनीही संयोगिताच्या विवाहात झालेल्या घटनेमुळे त्यांची मदत करण्यास नाकारली.

अशा परिस्थितीत पृथ्वीराज चौहान यांनी एकट्याने आपल्या ३ लाख सैनिकांद्वारे घोरीच्या सैन्याचा सामना केला. घोरीच्या सैन्याकडे चांगले घोडे असल्यामुळे त्यांनी पृथ्वीराजाच्या सैन्याला चारही बाजूंनी घेरले. अशा परिस्थितीत त्यांना ना पुढे जाता आले ना मागे फिरता आले, आणि जयचंद्राच्या देशद्रोही सैनिकांनी राजपूत सैनिकांना मारले आणि पृथ्वीराजाचा पराभव झाला. युद्धानंतर पृथ्वीराज आणि त्याचा मित्र चांदबरदाई यांना कैद करण्यात आले. राजा जयचंद्रालाही त्याच्या विश्वासघाताचे फळ मिळाले आणि तोही मारला गेला. आता संपूर्ण पंजाब, दिल्ली, अजमेर आणि कन्नोजवर घोरीचे राज्य होते, त्यानंतर कोणताही राजपूत शासक आपले राज्य भारतात आणून आपले शौर्य सिद्ध करू शकला नाही.

पृथ्वीराज चौहान यांचा मृत्यू

घोरीसोबतच्या युद्धानंतर पृथ्वीराजांना बंदिवान करून त्याच्या राज्यात नेण्यात आले. तेथे त्याच्यावर अत्याचार करण्यात आला आणि पृथ्वीराजचे डोळे गरम लोखंडी रॉडने पेटवले गेले, ज्यामुळे त्याच्या डोळ्यांचा प्रकाश गेला. जेव्हा पृथ्वीराजांना त्यांच्या मृत्यूपूर्वी शेवटची इच्छा विचारण्यात आली तेव्हा त्यांनी खचाखच भरलेल्या बैठकीत त्यांचे मित्र चांदबरदाई यांचे शब्दभेदी बाण वापरण्याची इच्छा व्यक्त केली. आणि तशाच प्रकारे चांदबरदाईंनी बोललेल्या दोह्याचा वापर करून त्यांनी भरलेल्या सभेत घोरीचा खून केला. यानंतर दोघांनीही आपले दुर्दैव टाळण्यासाठी एकमेकांचे जीवन संपवले आणि संयोगिताला ही बातमी कळताच तिनेही आपले जीवन संपवले.

अलाउद्दीन खिलजीचा इतिहास

या लेखाच्या माध्यमातून आपण पृथ्वीराज चौहान यांच्या जीवनातील काही महत्त्वाचे भाग तुमच्यापर्यंत पोहोचवण्याचा प्रयत्न केला आहे. तसे, जिथे जिथे पृथ्वीराज चौहान यांच्या जीवनाचे वर्णन केले आहे तिथे थोडा फरक आहे. मुहम्मद घोरीशी पृथ्वीराजाची एकूण १८ युद्धे झाली होती, त्यापैकी १७ युद्धात पृथ्वीराज विजयी झाला होते, असे काही ठिकाणी सांगितले आहे. तुमच्याकडे यासंबंधी काही वेगळी माहिती असल्यास, आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये नक्की सांगा.

पृथ्वीराज चौहान यांचा इतिहास आणि माहिती – Prithviraj Chauhan Information in Marathi