आजच्या आर्टिकल मध्ये आदिवासी महान क्रांतिकारक बिरसा मुंडा (Birsa Munda Mahiti Wiki History) यांच्या विषयी माहिती जाणून घेणार आहोत आदिवासींचे नायक म्हणून ओळखले जाणारे बिरसा मुंडा हे आज सुद्धा आदिवासी लोकांच्या मनामध्ये जिवंत आहेत दरवर्षी 9 जून हा दिवस त्यांचा पुण्यतिथी दिवस म्हणून साजरा केला जातो विशेष करून झारखंड या राज्यामध्ये आदिवासी क्रांतिकारक बिरसा मुंडा यांची जयंती आणि पुण्यतिथी एका सणाप्रमाणे साजरी करतात.
Birsa Munda Mahiti Wiki History (बिरसा मुंडा इतिहास)
महान क्रांतिकारक बिरसा मुंडा यांचा जन्म झारखंडमधील उलिहातु या छोट्याशा खेडेगावांमध्ये झाला होता. त्यांच्या वडिलांचे नाव सुगना असे होते आणि त्यांच्या आईचे नाव करमी असे होते. त्यांचा जन्म गुरुवारी झाला होता म्हणून त्यांचे नाव “बिरसा” असे ठेवण्यात आले होते.
Birsa Munda Education (शिक्षण)
बिरसा मुंडा यांना बासरी, नुत्य, नकला आणि चित्र यासारख्या गोष्टींची फार अवड होते. बासरी वाजवणे त्यांना खूप आवडत असे. त्यासोबतच त्यांना शिक्षणाची सुद्धा आवड होती. सुरुवातीचे शिक्षण त्यांनी एका आश्रम शाळेमध्ये पूर्ण केले नंतर 1886 मध्ये त्यांनी ईसाई मिशन स्कूलमध्ये दाखल केले गेले. या शाळेत शिकण्यासाठी ख्रिश्चन धर्म स्वीकारावा लागत असे, त्या शाळेमध्ये जर्मन लुथेरियन मिशनचे अध्यक्ष फादर नोट्रोट यांनी आपल्या भाषणामध्ये आदिवासींना ठग, चोर, बेइमान इत्यादी शब्दांचा वापर केला त्यांनी केलेला आदिवासींचा अपमान बिरसा मुंडा यांना सहन झाला नाही आणि त्यांनी फादर नोट्रोट यांना प्रत्युत्तर दिले त्यांच्या अशा वागणुकीमुळे त्यांना शाळे मधून काढून टाकण्यात आले. शाळेतून काढत असत यांनी ख्रिश्चन धर्माचा त्याग केला.
Birsates Information in Marathi
1890 मध्ये त्यांनी हिरीबाई मुलीशी विवाह केला पण त्यांचा अल्पकाळातच मृत्यू झाला पुढे नंतर त्यांनी आनंद पांडे या वैष्णवीपंथा कडून धर्माचे शिक्षण घेतले शिक्षण घेत असतानाच त्यांना मुंडा जमातीच्या परंपरागत जीवनपद्धती मध्ये धार्मिक सुधारणा करण्याची आवश्यकता वाटली त्यानंतर त्यांनी हिंदू, ख्रिश्चन व मुंडा आदिवासी या धर्मातील चांगली तत्वे एकत्र करून बिरसाईट (Birsates) धर्माची स्थापना केली आणि त्यांच्या या धर्माला अनेक लोक जोडली गेली. ख्रिश्चन धर्म हा आपल्या धर्माला कलंकित करणारा धर्म आहे अशी त्यांची शिकवण होती. त्यामुळे आदिवासी जमातीतील अनेक लोक बिरसा मुंडा यांना येऊन मिळू लागली.
Birsa Munda Jayanti
9 June आदिवासींच्या परमेश्वर आणि महान क्रांतिकारक बिरसा जी (Birsa Munda) यांची आज पुण्यतिथी आहे, वयाच्या 25 व्या वर्षी इंग्रजांनी हळू विष देऊन त्यांची हत्या केली होती. अशाच एका बंडखोरीच्या जनकांची आज पुण्यतिथी आहे. आदिवासींचा स्वामी बिरसा मुंडा यांचा 1900 मध्ये रांची तुरुंगात मृत्यू झाला. बिरसा मुंडा कदाचित तरुणच असावेत, परंतु अगदी लहान वयातच ते आदिवासींचे स्वामी झाले. 1895 मध्ये बिरसाने ब्रिटीशांनी लादलेल्या जमींदारी आणि महसूल व्यवस्थेविरुद्ध लढा दिला. बिरसाने सावकारांविरूद्धही बंड केले. हे सावकार कर्जाच्या बदल्यात आदिवासींच्या जमिनी ताब्यात घेत असत. बिरसा मुंडाच्या मृत्यूपर्यंत चाललेल्या या बंडाला ‘उलगुलन’ म्हणून ओळखले जाते. औपनिवेशिक शक्तींचा नेहमीच संसाधन समृद्ध जंगलांवर लक्ष असतो आणि आदिवासी जंगलांना आपली आई मानतात. या कारणास्तव जेव्हा इंग्रजांनी ही जंगले हस्तगत करण्याचा प्रयत्न सुरू केला तेव्हा आदिवासींमध्ये असंतोष वाढू लागला.
बिरसा मुंडा यांनी केलेली क्रांती (Birsa Munda Revolt)
इंग्रजांनी आदिवासी जमातीतील प्रमुखांना सावकारांचा दर्जा दिला आणि भाड्याचे नवीन नियम लावले. परिणामी, हळूहळू आदिवासी कर्जाच्या सापळ्यात अडकू लागले. त्यांची जमीनही त्यांच्या हातातून जाऊ लागली. दुसरीकडे भारतीय वन अधिनियम पारित करुन इंग्रजांनी जंगलांवर कब्जा केला. लागवडीच्या पद्धतींवर निर्बंध लादले गेले. आदिवासींचा संयम प्रतिसाद देऊ लागला होता. बिरसा मुंडाच्या रूपाने जेव्हा त्याला त्याचा नायक सापडला. 1895 पर्यंत आदिवासींमध्ये बिरसा मुंडा हे एक मोठे नाव बनले होते. लोक त्याला ‘धरती बाबा’ या नावाने हाक मारू लागले. बिरसा मुंडा यांनी आदिवासींना जुलमी सैन्याविरूद्ध संघटित केले. ब्रिटिश व आदिवासींमध्ये हिंसक चकमक उडाली. ऑगस्ट 1897 मध्ये बिरसाने त्याच्यासह सुमारे 400 आदिवासींबरोबर पोलिस स्टेशनवर हल्ला केला.
बिरसा मुंडा यांचा मृत्यू कसा झाला? (How Birsa Munda Died)
मुंडा आणि ब्रिटिश यांच्यात शेवटची लढाई जानेवारी 1900 मध्ये झाली. रांची जवळ डोंब्री टेकडीवर झालेल्या या लढाईत हजारो आदिवासींनी इंग्रजांचा सामना केला, पण बाण-बाणांनी तोफासमोर प्रतिक्रिया दिली. बरेच लोक मारले गेले आणि बर्‍याच लोकांना इंग्रजांनी अटक केली. ब्रिटीशांनी बिरसावर 500 रुपयांचे बक्षीस ठेवले होते. त्या वेळेनुसार ही रक्कम बरीच जास्त होती. असे म्हटले जाते की बिरसाच्या ओळखीच्या लोकांनी त्याच्या 500 रुपयांच्या लोभामध्ये लपून बसल्याची माहिती पोलिसांना दिली. अखेर बिरसाला चक्रधरपूर येथून अटक करण्यात आली. ब्रिटीशांनी त्याला रांची कारागृहात कैद केले. असे म्हणतात की येथे त्याना मंद विष देण्यात आले होते. यामुळे ते 9 जून 1900 रोजी शहीद झाले.
Conclusion,
Birsa Munda Mahiti Wiki History हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आर्टिकल आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.
